شعر از واقف لاهوری است. من شش اجرا از آن دارم و به بهتر میبینم که برای پرهیز از تکرار، یک بار همه بیتهایی را که در اجراهای مختلف خوانده شده است اینجا درج کنم. آنگاه برای هر اجرا، فقط بیتهای شاهد را نقل کنم.
دل در خون تپیدهای دارم
جان بر لب رسیدهای دارم
چشمم از چشم یار میترسد
دل مژگانگزیدهای دارم
ناله قد میکشد ز سینۀ من
سرو قامتکشیدهای دارم
بر نگردم به گفتۀ ناصح
من به خوبان عقیدهای دارم
زان کنم گریههای یعقوبی
که غم نورِ دیدهای دارم
نسخۀ درد دل
این به نظر میرسد که بهترین اجرای این آهنگ است. ضبط استدیویی دارد و در یکی از کاستهای موسیقی استاد سرآهنگ در کابل هم منتشر شده است.
گفتنی است که مصراع دوم بیت «زبان درد دل…» بیدل، در اصل چنین است: «شکستهاند به صد رنگ، شیشۀ ما را»
دل در خون تپیده…
چشمم از چشم یار…
ناله قد میکشد…
زبان درد دل آسان نمیتوان فهمید
به صد رنگ شکستند شیشۀ ما را[۱]
برنگردم به گفتۀ ناصح…
زان کنم گریههای یعقوبی…
نسخۀ میگون
عکس لبان میگون افتاده است در جام
کس تا کنون ندیده است کآتش در آب باشد
دل در خون…
ز بس خورده است در صوت و (؟) نوای من در این گلشن
رفیقان چمن دزدیدهاند طرز فغان من
چشمم از چشم یار…
ناله قد میکشد…
از طرز وعده یافتم ای بیوفا تو را
میآیی آن زمان که نیایی به کار من
بر نگردم به گفتۀ ناصح…
زان کنم گریههای یعقوبی…
ای نور چشم من، سخنی هست، گوش کن
تا ساغرت پُر است، بنوشان و نوش کن
پیران سخن به تجربه گویند، گفتمت
هان ای پسر که پیر شوی، پند گوش کن
از اینجا بلافاصله آهنگ اردوی «آجا دی چوریا» شروع میشود.
نسخۀ نالیدن بلبل
این آهنگ بعد از «غم عشقت بیابانپرورم کرد» خوانده شده و بعد از آن، «به تو حسن نکو نمیماند» (نسخۀ غرور) و سپس «تو را من دوست دارم» خوانده میشود.
نالیدن بلبل ز نوآموزی عشق است
هرگز نشنیدیم ز پروانه صدایی
دل در خون تپیده…
چشمم از چشم…
ناله قد میکشد…
برنگردم به گفتۀ ناصح…
بیا جانا منور کن ز رویت مجلس ما را
که در پیشت غزل خوانیم و در پایت سر اندازیم
او در دل ما و ما در آتش
ما را غم اوست، نی غم دل
زان کنم گریههای یعقوبی…
نسخۀ قصه
هر قصهای که بود در عالم تمام شد
غیر از نزاکتی (…؟) در میانه بود
دل در خون…
چشمم از چشم یار…
برنگردم به گفتۀ ناصح
برآن بودم که از آهن کنم دل
ندانستم که تو آهنربایی
ناله قد میکشد…
نسخۀ دوگانه
به صورت دوصدایی با همراهی شخصی دیگر خوانده شده است.
دل در خون…
چشمم از چشم…
ناله قد میکشد…
برنگردم به گفتۀ ناصح…
نسخۀ کروخ
این آهنگ در یک محفل خانگی در شهرک کروخ نزدیک هرات خوانده شده است. چند آهنگ دیگر استاد هم محصول همان محفل است. آهنگ ناقص است و گویا بیش از دو دقیقۀ آن ضبط نشده است یا در دسترس نیست.
دل در خون تپیده…
[۱] دیوان بیدل: شکستهاند به صد رنگ، شیشهی ما را.