آرشیو برچسب ها شعر عاشورایی

مثنوی «تاوان این خون تا قیامت ماند بر ما» از شاخص‌ترین آثار علی معلم دامغانی و در عین حال از آثار ماندگار عاشورایی در عصر حاضر است‌، هم به واسطۀ محتوای جهت‌بخش و هم به اعتبار آرایه‌های صوری آن‌. در این یادداشت‌، می‌کوشیم که به اجمال از ویژگیهای صوری و محتوایی آن سخن گوییم‌. شعر با این بیتها شروع می‌شود.

نهضتهای فکری‌، سیاسی و اجتماعی یکی دو قرن اخیر، تحرّک تازه‌ای در جامعۀ اسلامی پدید آمد و مسلمانان کوشیدند با رجوعی نوین و دوباره به متون دینی و وقایع تاریخی‌، به بازنگری دربارۀ افکار و معتقدات خویش بپردازند. این رویکرد را می‌توان احیای تفکر دینی دانست‌.

با هجوم مغولان به سرزمینهای کنونی فارسی‌زبانان در قرن هفتم هجری‌، یک سلسله تحولات در فرهنگ و اجتماع این منطقه پدید آمد که بر ادبیات نیز تأثیر گذاشت‌. سقوط سلسله‌های حکومتی همچون خوارزمشاهیان و سلجوقیان و نیز فروپاشی حکومت عباسی بغداد، شعر درباری را نیز کمابیش از رونق انداخت و زمینه برای مفاهیم دیگری همچون عرفان و تصوّف بیشتر فراهم شد…

از اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری‌، بارقه‌های شعر مذهبی در میان فارسی‌زبانان درخشیدن گرفت و این به واسطۀ حضور چند شاعر معتقد و صاحب اندیشه بود که مسیری جدا از مدیحه‌سرایی‌های رایج را در پیش گرفتند…

در این قسمت از مقاله، به ریشه‌های شعر مذهبی در اسلام و جایگاه آن در صدر اسلام می‌‌پردازیم. در قسمت‌های بعد وارد شعر فارسی و سرگذشت شعر عاشورایی فارسی خواهیم شد.

ما در این نوشته‌، سیمای حضرت امام حسین‌(ع‌) و واقعۀ کربلا را در شعر فارسی جست‌وجو می‌کنیم‌. از آنجا که ما با یک تاریخ هزارسالۀ شعر فارسی سروکار داریم‌، بهتر است برای بررسی دقیق‌تر، آن را به چند مرحله تقسیم کنیم‌.